Beweging in de woningmarkt: ontwikkel voor senioren

“Dat de woningmarkt weer in beweging moet komen, daar zijn we het met elkaar over eens,” constateert architect Wilco, die nauw betrokken is bij het ontwikkelen van woonprojecten voor senioren. “Over de vraag hoe dat het beste kan, lopen de meningen uiteen. De overheid haalt allerlei stimuleringsmaatregelen uit de kast om de woningmarkt uit het slop te trekken, zoals het afschaffen van de overdrachtsbelasting, maar dat levert op lange termijn niet zoveel op. Een andere optie is de productie opvoeren, maar met de huidige druk op de markt is dat niet zomaar geregeld. Daarnaast moet je ook afvragen: voor wie ga je bouwen?”  

De oplossing ligt ergens anders, denkt conceptontwikkelaar Merel, die in haar werk nadenkt over maatwerk woonconcepten: “Veel ouderen houden, vaak noodgedwongen, een hele fijne eengezinswoning bezet. Niet omdat ze niet willen verhuizen, maar het ontbreekt simpelweg aan een geschikte woning. We kunnen ons dus zorgen maken over het woningtekort en de stokkende doorstroming, maar laten we meer bouwen voor senioren. Dat heeft een dubbel positief effect: senioren krijgen zelf een passende woonplek én ze laten een fijn huis achter voor gezinnen die nu ook in de rij staan voor een woning.”

Het ontbreekt niet alleen aan geschikt woningaanbod. Als er al ontwikkeld wordt voor senioren, is er onwetendheid en zijn er vooroordelen over wat zij willen, merkt Merel op. “We denken te weten hoe de senior van nu wil wonen, maar die groep is veelzijdiger dan je denkt. Het zijn niet alleen de 85-plussers die zoeken naar een zorgwoning. Het is de variatie van de actieve 65-plusser, waarvan ook de vrouw actief deelneemt aan het werkzame leven, de 75-plusser die elke week 10 km hardloopt tot de 85-plusser die nog heel actief is voor de plaatselijke vereniging.”

Al gauw komt de zorgcomponent om de hoek kijken als het gaat over ontwikkelen voor deze groep. “Maar”, zegt Merel, “veel senioren zijn daar nog helemaal niet aan toe. Zij willen niet zorgeloos in een stoel zitten, maar actief deelnemen aan de maatschappij, ergens aan bijdragen, zichzelf ontplooien.” Vanwege dat zorgaspect is er bij het traditionele ontwikkelen voor senioren veel aandacht voor de technische uitwerking van de woning, zoals drempelloos bouwen, de lift op de juiste plek, brede gangen en ruime slaapkamers. Wilco: “Natuurlijk moet daar aandacht voor zijn, je kunt er maar beter op voorbereid zijn. Maar de menselijke, zachte kant schuift daardoor in ontwikkelprocessen vaak naar de achtergrond. Zonde, want dat doet geen recht aan die actieve, levendige senior. Ik zet liever in op een goede discussie over bijvoorbeeld hoe we traplopen zo lang mogelijk kunnen stimuleren, in plaats van standaard geen trap in te tekenen.” Merel vult aan: “Door niet alleen te focussen op het technische aspect van de woning zelf, maar ook op de woonomgeving zoals de buitenruimte, inrichting van het openbaar gebied en wie er in die omgeving wonen mee te nemen, zijn ouderen eerder bereid om te verhuizen." 

Volgens Wilco is ook het stereotype beeld van een stoffige, oubollige architectuur misplaatst. “We hebben gemerkt dat de actieve senior niet op zoek is naar klassieke architectuur of jaren ’30 huis, maar juist een moderne, open en frisse uitstraling wil. Zoals de kwaliteiten van zo’n fijn jaren ’70 huis met veel ruimte en licht, waar ze zo lang in hebben gewoond, alleen een maatje kleiner en voorbereid op de toekomst.” 

Het ontwikkelen samen met senioren is een uitdagend vak meent Wilco. “Misschien wordt er om die reden niet veel gebouwd voor actieve senioren. Je kunt ze als lastig ervaren, het is wellicht een meer arbeidsintensieve klus om voor een kritische doelgroep met veel verhuiservaring te ontwikkelen, maar ik zie het als een mooie en relevante opgave.” Merel is even enthousiast: “Je hebt te maken met een professional op het gebied van wonen. Aandacht daarvoor maakt het voor senioren zelf een stuk leuker, maar ik haal ook voldoening uit het werken aan en fijne woonplek voor deze groep.”  

De verhuisketen stimuleren, met aandacht voor de zachte kant van projectontwikkeling, in samenspraak met de actieve senior die graag in verbinding met de buurt wil wonen? Dat doen ze in Schiedam. De makers van ParkEntree delen graag hun lessons learned.